تغذیه زنبورعسل با جانشین گرده
در مناطق معتدله زمانی که کلنی در حال پرورش نوزادان می‌باشد زنبوران بطور مستمر گرده جمع آوری می‌کنند، اما در بعضی نواحی به دلیل کمبود گرده زنبوران نمی‌توانند گرده مورد نیاز خود را تهیه کنند. در چنین مواقعی زنبورداران می‌توانند کلنی‌ها را با جانشین گرده تغذیه نمایند. موادی که بعنوان جانشین گرده تهیه می‌شوند باید پروتئین‌ها، لیپیدها، عناصر معدنی و ویتامین‌های موجود در گرده طبیعی را داشته باشند و بتوانند زنبوران پرستار را جلب کرده و توسط آنها مورد تغذیه قرار گیرند.
وجود مواد قندی در جانشین گرده زنبوران را بیشتر جلب می‌کند ولی این مواد تنها عامل نمی‌تواند باشد. جانشین گرده در داخل کندو گذاشته شده و مورد تغذیه زنبوران قرار می‌گیرند. جانشین گرده را بصورت کلوچه ای و غذای خمیری درآورده و در نایلون، پلاستیک یا کاغذ مومی گذاشته و در روی شانها قرار می‌دهند و بدین ترتیب از خشک شدن آن جلوگیری می‌نمایند.
چنانچه آنها بصورت پودری در بیرون گذاشته شوند. زنبوران نخواهند توانست همه پودرهای خشک شده را در کیسه گرده جمع‌آوری کرده و به داخل کندو انتقال دهند.
طرز تهیه جانشین گرده:
پودر شکر یک کیلوگرم
عسل ۵۰ گرم
پودرسویا ۲۰۰ گرم
مخمر آبجو ۰/۲۵ لیتر
شیر خشک کم چربی کمتر از ۲/۵ درصد، ۲۵ گرم
سرکه ۰/۰۰۵ لیتر
آب ۰/۵ لیتر
دارو به مقدار مورد نیاز
برای تهیه جانشین گرده به شرح زیر عمل می‌شود:
الف: پودر شکر،آرد سویا، شیرخشک و دارو را با هم مخلوط کرده و بصورت پودر یکنواختی در می‌آورند و اگر مخمر آبجو بصورت پودر باشد به مخلوط اضافه می‌کنند.
ب: آب، عسل و سرکه را با هم مخلوط کرده و ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد دما داده و ضمن به هم زدن به تدریج مخلوط الف را به آن اضافه می‌کنند.
اگر مخمر آبجو بصورت مایع بوده باشد در دمای ۵۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد آنرا نیز به مخلوط اضافه می‌کنند و در صورت نبودن مخمر آبجو ممکن است مقداری شیر خشک بدون چربی به آن اضافه شود هنگام ظاهر شدن حباب از مخلوط شلعه چراغ را پایین آورده و آنها را ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در دمای ۹۰ درجه سانتیگراد نگه داشته و در این مدت نیز مخلوط را به هم می‌زنند تا حباب‌ها خارج شده و خمیر یکنواختی تولید شود.
سپس ظرف را از روی چراغ برداشته و در جای خنک قرار داده و کاغذهای زرورقی به ابعاد ۱۵ در ۲۰ تهیه کرده و خمیر را روی آن می‌ریزند ضخامت خمیر نباید بیشتر از یک سانتیمتر بوده باشد. سپس آنها را در یخچال گذاشته و به تدریج مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع : زنبورعسل و پرورش آن (شهرستانی، نعمت الله)